بررسی کانی شناسی کانسار روی ـ سرب مهدی آباد یزدـ ایران مرکزی

کانسار روی­‌ـ سرب مهدی­آباد یکی از کانسارهای معروف سرب و روی در ایران است که در 110 کیلومتری جنوب خاوری یزد، ناحیه ایران مرکزی قرار می­گیرد. سنگ میزبان کانسار، سنگ­های کربناتی کرتاسه­زیرین، شامل سه سازند سنگستان، تفت و آبکوه می­باشد. سازند سنگستان به طور عمده از شیل و سیلتستون با میان لایه‌های کالک آرنایت تشکیل شده است. سازند سنگستان توسط دولومیت و سنگ آهک دولومیتی و آنکریتی سازند تفت پوشیده می‌شود. سازند آبکوه از نظر سنگ­شناسی شامل سنگ آهک چرتی و سنگ‌آهک رسی به همراه سنگ‌آ‌هک ریفی توده‌ای می‌باشد که بر روی سازند تفت قرار می­گیرد. ساختار کانسار مهدی­آباد به صورت ناودیس بزرگی با راستای شمالی­ـ جنوبی است و توسط گسل‌های متعدد دستخوش تغییرات فراوانی شده است. از مهم­ترین این گسل‌ها، گسل نرمال تپه­سیاه می­باشد که به احتمال زیاد، همزمان و بعد از رسوبگذاری فعال بوده است. اسفالریت و گالن کانی‌های اصلی و باریت، پیریت و کالکوپیریت، کانی‌های فرعی در بخش‌ سولفیدی است. کانی‌های سروزیت (PbCO3)، اسمیت زونیت (ZnCO3)، همی­مورفیت (Zn4(Si2O7)(OH)2.H2O) و هیدروزنسیت (Zn5(CO3)2(OH)6) کانی‌های اصلی بخش اکسیده کانسار می­باشند. شکل توده معدنی در این کانسار لایه‌ای و عدسی و هم­شیب با سنگ­های میزبان است. همچنین کانی‌سازی به صورت تمرکزهای متقاطع به شکل پرشدگی شکستگی‌ها، حفره‌های کارستی، کلوفرم، افشان و خوشه انگوری در کانسار قابل مشاهده است. از نظر کمی نسبت حجم توده‌‌های لایه­ای و عدسی همساز با سنگ­های میزبان، به مراتب بیشتر از بخش پرشدگی شکستگی‌ها و کارست‌ها است.